Karbonhidrat nedir sorusuna ilk olarak karbonhidratın tanımı ile başlayalım. Karbonhidrat; Karbon, hidrojen ve oksijen (C,H,O) atomlarından oluşan organik bileşiklere denilmektedir. Karbonhidrat insan ve hayvan vücudunda glikojen olarak, bitkilerin yapısında nişasta ve selüloz olarak bulunmaktadır.
Karbonhidratlar yapılarına göre 3 grupta incelenirler
Monosakkaritler
Basit şekerler olarak nitelendirilen monosakkaritler, Glikoz(Üzüm Şekeri), Fruktoz(Meyve Şekeri) ve Galaktoz(6 karbonlu monosakkaritler) olarak 3 grupta incelenir.
-
Glikoz
İnsan vücudunda serbest halde kanda bulunur. Beyin dokusu ve alyuvarlar enerji olarak sadece karbonhidrat kullanır. En çok üzüm ve üzümden yapılan yiyeceklerde bulunur. Saf olarak eczanelerden temin edilebilir.
-
Fruktoz
Meyve şekeridir, yani içeriğinde meyve olan tüm yiyeceklerde doğal olarak bulunur. Pekmez, üzüm, incir, dut ve %50 oranında balda bulunur.
-
Galaktoz
Galaktoz, tat olarak glukaza göre daha az tatlıdır. Sudaki çözünürlüğü çok fazla değildir. Süt ve süt ürünlerinde, şeker pancarında, bazı bitkilerden elde adilen sakız ve reçinelerde çok miktarda bulunur. İnsan vücudu tarafından sentezlenebilen galaktoz, glikolipid ve glikoprotein yapısında kullanılır.
Disakkaritler
Disakkaritler, Sakkaroz(Çay Şekeri), Laktoz(Süt Şekeri) ve Maltoz(Malt Şekeri) olarak 3 grupta incelenir.
-
Sakkaroz
Genelde şeker pancarı ve şeker kamışından elde edilen karbonhidrattır.
-
Laktoz
Süt ve hayvansal kaynaklı karbonhidrattır.İnsan sütünde de bulunur.
-
Maltoz
Malt şekeri veya di-glikoz olarak da bilinir.
Polisakkaritler
Polisakkaritler Nişasta(Bitkelerdeki Depo Karbonhidrat), Glikojen(Kas ve Karaciğerdeki Depo Karbonhidratlar) ve Selüloz(Bitkilerdeki Posa) olarak 3 grupta incelenir.
-
Nişasta
Birden fazla glikoz molekülünün bir araya gelmesi ile oluşur. Bitki kaynaklı olup, tohum ve yumurtalarda depo halde bulunur. Bitkileri de enerji kaynağı olarak kullanılır. Sindirimi ağız ve ince bağırsakta olduğundan kademeli ve uzun süreli bir sindirimi vardır. Bağırsaklarda glikoza çevrilerek kullanılır
-
Glikojen
Hayvansal hücrelerde depolanan karbonhidrat çeşididir. Gerekli durumlarda kullanılmak ve enerji seviyesini arttırmak için yedek enerji olarak depolanır. İnsan vücudunda yaklaşık 350 gr civarında bulunmaktadır. En fazla karaciğer ve kaslarda bulunur. Kurumaya ve mantarda da olduğu bilinmektedir. Vücutta ATP üretmek için glikoza dönüştürülür.
-
Selüloz
Bitkisel karbonhidrattır. Yiyeceklerin sindirilemeyen posa kısımlarıdır. Bross Life olarak diyetlerimizde yer almasına özen gösteriyoruz. Ağızdan alınan selülozun %40-%45’i vücuttan dışkı yolu ile atılmaktadır. Bağırsak hareketlerinin arttırarak, bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar. Kabızlığın engellenmesi kullanılır. Mide ve bağırsaklarda dolgunluk hissi sağladığından zayıflama rejimlerinde önerilir. Çiğ ve kabuğu ile yenen meyve ve sebzeler, kepekli tahıl ürünleri selüloz yönünden zengin yiyeceklerdir.